“Matrah ve Vergi Artırımı”
- Mali Af, Vergi Affı ya da Vergi Barışı olarak da anılan 7143 sayılı Kanun Kapsamında; 2013 – 2017 yıllarına ilişkin olarak gelir vergisi, kurumlar vergisi ile katma değer vergisi ve bazı gelir ve kurumlar vergisi stopajları için matrah artırımı yapılabilecektir.
Matrah artırımında bulunulan yıl ve vergi türü itibariyle daha sonra vergi incelemesi ve cezalı tarhiyat yapılmayacaktır. Artırımda bulunulmayan vergi türleri ve dönemler için idarenin vergi incelemesi yapma hakkı saklıdır.
- Matrah artırımında bulunmak isteyen mükelleflerin en son 31 Ağustos 2018 tarihine kadar başvuruda bulunmaları gerekmektedir.
- Vergi Usul Kanunu’nun 359 uncu maddesindeki “defter, kayıt ve belgeleri yok edenler veya defter sahifelerini yok ederek yerine başka yapraklar koyanlar veya hiç yaprak koymayanlar veya belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleyenler” veya bu fiiller nedeniyle incelemesi devam edenler matrah ve vergi artırımında bulunamazlar.
- Terör suçundan hüküm giyenler, haklarında terör örgütlerine veya devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya iltisakı yahut bunlarla irtibatı olduğu gerekçesiyle adli makamlar, genel kolluk kuvvetleri veya MASAK tarafından yürütülen soruşturma ve kovuşturmalar kapsamında vergi incelemesi yapılması, terörün finansmanı suçu veya aklama suçu kapsamında inceleme ve araştırma yapılması talep edilenler matrah ve vergi artırımında bulunamazlar.
- Artırılan vergilerin peşin ödenmek istenmesi durumunda ödemenin 1 Ekim 2018 tarihine kadar yapılması gerekmektedir.
- Taksitle ödenmek istenmesi durumunda da ilk taksitin 1 Ekim 2018 tarihine kadar ödenmesi gerekmektedir. Sonraki taksitler ikişer aylık dönemler halinde ödenebilecektir. Hesaplanan veya artırılan gelir, kurumlar ve katma değer vergileri maksimum 6 eşit taksitte ödenebilecektir.
- Matrah ve Vergi artırımında bulunan mükelleflerin söz konusu vergileri, kanunda öngörülen süre ve şekilde ödememeleri halinde artırım hükümlerinden yararlanma hakkını kaybedeceklerdir. (Matrah ve vergi artırımı yapılmamış sayılacaktır)
- Gelir ve Kurumlar Vergisinde Matrah Artırımı:
Matrah artırımına ilişkin olarak hem asgari oran hem de asgari tutar şartı bulunmaktadır.
| Yıllar | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 |
| Matrah Artırım Oranları | % 35 | % 30 | % 25 | % 20 | % 15 |
| Gelir ve Kurumlar Vergisi Asgari Matrah Artırım Tutarları | |||||
| (Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, artırımda bulunmak istedikleri yıl ile ilgili olarak vermiş oldukları gelir vergisi beyannamelerinde, zarar beyan edilmiş olması veya indirim ve istisnalar nedeniyle matrah oluşmaması ya da hiç beyanname verilmemiş olması halleri dahil) | |||||
| İşletme hesabı | Bilânço esasına göre defter tutan mükellefler ile serbest meslek erbabı | Geliri, sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançtan oluşan mükellefler | Geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından oluşanlar | Diğer gelir vergisi mükellefleri | Kurumlar vergisi mükellefleri |
| 12.279 | 18.095 | 1.810 | 3.619 | 12.279 | 36.190 |
| 12.783 | 19.155 | 1.916 | 3.831 | 12.783 | 38.323 |
| 13.558 | 20.344 | 2.034 | 4.069 | 13.558 | 40.701 |
| 14.424 | 21.636 | 2.164 | 4.327 | 14.424 | 43.260 |
| 16.350 | 24.525 | 2.453 | 4.905 | 16.350 | 49.037 |
- Artırılan matrahlar, %20 oranında vergilendirilir ve üzerinden ayrıca herhangi bir vergi alınmaz.
- Mükelleflerin, matrah artırımda bulundukları yıllara ait beyannamelerini kanuni sürelerinde vermiş, tahakkuk eden vergileri süresinde ödemiş olmaları durumunda artırılan matrahlar %15 oranında vergilendirilir. (%15 vergilendirme için mükelleflerin bu Kanunun alacakların yeniden yapılandırma hükümlerinden yararlanmamış olmaları şarttır)
- Matrah artırımında bulunulan yıllara ait zararların %50‘si, 2018 ve izleyen yıl kârlarından mahsup edilmez.
- Katma Değer Vergisinde Matrah Artırımı:
- Her bir vergilendirme döneminde verilen beyannamelerindeki hesaplanan katma değer vergisinin yıllık toplamı üzerinden aşağıda yer alan oranlardan az olmamak üzere katma değer vergisini, vergi artırımı olarak beyan ederler.
| 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 |
| % 3,5 | % 3 | % 2,5 | % 2 | % 1,5 |
- Katma değer vergisi mükelleflerinin, artırıma esas alınan ilgili yılın vergilendirme dönemlerinin tamamı için artırımda bulunmaları zorunludur.
- Vergi artırımı kapsamında hesaplanıp ödenen Katma değer vergisi, gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider veya maliyet unsuru olarak nazara alınmaz, ödenmesi gereken katma değer vergilerinden indirilmez veya herhangi bir şekilde iade konusu yapılmaz.
- Muhtasar Beyannamelerde Matrah Artırımı:
Gelir (stopaj) veya kurumlar (stopaj) vergisi ile ilgili olarak her bir vergilendirme dönemine ilişkin matrah artırım oranları aşağıdaki gibidir:
| Yıllar | Ücretler
(Muhtasar beyannamelerinde yer alan ücret ödemelerine ilişkin gayrisafi tutarların yıllık toplamı üzerinden) |
GVK 94 /1 – (2) ve (5) numaralı bentleri
ile KVK/15 -1 (b) bendinde yer alan ödemeler için ayrı ayrı olmak üzere |
GVK 94/1-(3) numaralı bendi ile
KVK 15 /1 (a) ve 30/ 1-(a) bentlerinde yer alan ödemeler için ayrı ayrı olmak üzere |
GVK 94 /1- (11) ve (13) numaralı bentlerinde yer alan ödemeler için ayrı ayrı olmak üzere |
| 2013 | %6 | %6 | %1 | İlgili yıllarda geçerli tevkifat oranının %25’i |
| 2014 | %5 | %5 | %1 | |
| 2015 | %4 | %4 | %1 | |
| 2016 | %3 | %3 | %1 | |
| 2017 | %2 | %2 | %1 |
- Yukarıda yer alan ödemeler üzerinden vergi tevkifatı (stopaj) yapmaya mecbur olanlar, ilgili yıl içinde verdikleri muhtasar beyannamelerinde yer alan ödemelerine ilişkin tutarların yıllık toplamı üzerinden yukarıda yer alan oranlarda vergi artırımı yaparlar.
- Gelir (stopaj) ve kurumlar (stopaj) vergisinde artırımda bulunulması durumunda ayrıca gelir veya kurumlar vergisi matrah artırımında bulunulmuş olması şartı aranmaz.
- Artırıma esas ücret tutarı ile matrahlar, gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmaz. Artırımdan yararlanılarak hesaplanan gelir vergisine herhangi bir istisna ve indirim uygulanmaz.
“İşletme Kayıtlarının Düzeltilmesi”
7143 sayılı kanun ile işletmelerde kayıt dışı faaliyetlerin kayıt altına alınabilmesi aşağıdaki konularda düzenleme yapılmıştır.
İşletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlar:
- Mükellefler, işletmelerinde mevcut olduğu halde kayıtlarında bulunmayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşları kendilerince veya bağlı oldukları meslek kuruluşunca tespit edilecek rayiç bedel ile 31 Ağustos 2018 sonuna kadar bir envanter listesi ile vergi dairelerine bildirmek suretiyle defterlerine kayıt ederler.
- Bildirime dâhil edilen kıymetler için amortisman ayrılmaz.
- Beyan edilen; genel orana tabi makine, teçhizat, demirbaş ve emtiaların bedeli üzerinden %10 oranı, indirimli orana tabi diğer makine, teçhizat, demirbaş ve emtiaların bedeli üzerinden tabi olduğu oranların yarısı esas alınarak katma değer vergisi hesaplanır. Ayrı bir beyanname ile sorumlu sıfatıyla beyan edilerek, beyanname verme süresi içinde ödenir.
- Makine, teçhizat ve demirbaşlar üzerinden ödenen vergi, hesaplanan katma değer vergisinden indirilemez. Ancak emtia üzerinden ödenen vergi genel esaslara göre indirilir.
- Bildirilen kıymetlerin satılması hâlinde satış bedeli, bunların deftere kaydedilen değerinden düşük olamaz.
İşletme Kayıtlarının Düzeltilmesine ilişkin özet tablo aşağıdaki gibidir
| Türü | Kayda alınacak değer | Sorumlu sıfatıyla ödenecek KDV | KDV indirimi |
| Emtia | Rayiç Bedel | Genel orana tabi ise % 10,
İndirimli orana tabi ise yarısı |
Yapılır |
| Makine | Rayiç Bedel | Genel orana tabi ise % 10,
İndirimli orana tabi ise yarısı |
Yapılmaz |
| Teçhizat | Rayiç Bedel | Genel orana tabi ise % 10,
İndirimli orana tabi ise yarısı |
Yapılmaz |
| Demirbaş | Rayiç Bedel | Genel orana tabi ise % 10,
İndirimli orana tabi ise yarısı |
Yapılmaz |
Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan mallar:
- Mükellefler kayıtlarında yer aldığı halde işletmelerinde bulunmayan emtialarını (31 Ağustos 2018 sonuna kadar) aynı nev’iden emtialara ilişkin cari yıl kayıtlarına göre tespit edilen gayrisafî kâr oranını dikkate alarak fatura düzenlerler.
Söz konusu emtialar ile ilgili her türlü vergisel yükümlülüklerin yerine getirilmesiyle birlikte kayıtlara intikal ettirilir.
- Bu hükme göre ödenmesi gereken katma değer vergisi, ilk taksiti beyanname verme süresi içinde, izleyen taksitler beyanname verme süresini takip eden ikinci ve dördüncü ayda olmak üzere üç eşit taksitte ödenir.
Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan kasa mevcudu ve ortaklardan alacaklar:
- Kurumlar vergisi mükellefleri, 31.12.2017 itibarıyla bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları ve işletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarlarını 31 Ağustos 2018 sonuna kadar vergi dairelerine beyan etmek suretiyle kayıtlarını düzeltebilirler.
- Beyan edilen tutarlar üzerinden % 3 oranında hesaplanan vergi, beyanname verme süresi içinde ödenir.
- Ödenen vergiler, gelir veya kurumlar vergisinden mahsup edilmez; beyan edilen tutarlar ve ödenen vergiler, kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak kabul edilmez.