Nakdi Sermaye Artırımında Vergi İndirimi
Kurumlar Vergisi Kanununda yer alan şirketlerin sermaye yapılarının güçlendirilmesi amacıyla ihdas edilen düzenleme ile şirketlerin borç yerine öz kaynak kullanımı özendirilmektedir.
Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10/ı bendinde yer alan ‘Nakdi Sermaye Artırımında Vergi İndirimi’ uygulamasında; Sermaye şirketlerinin ilgili hesap dönemi içinde, ticaret siciline tescil edilmiş olan ödenmiş veya çıkarılmış sermaye tutarlarındaki nakdi sermaye artışları veya yeni kurulan sermaye şirketlerinde ödenmiş sermayenin nakit olarak karşılanan kısmı üzerinden TCMB tarafından indirimden yararlanılan yıl için en son açıklanan bankalarca açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı dikkate alınarak, ilgili hesap döneminin sonuna kadar hesaplanan tutarın %50’si kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla, kurum kazancından indirim konusu yapılabilecektir.
Nakdi Sermaye Artırımında Vergi İndirimi uygulaması ile ilgili olarak bilinmesi gereken hususlar aşağıdaki gibidir;
Nakdi sermaye artışı
- İndirime konu edilecek tutarın hesaplanmasında; mevcut sermaye şirketlerinde ödenmiş veya çıkarılmış sermaye tutarlarındaki nakdi sermaye artışları,
- Yeni kurulan sermaye şirketlerinde ise ödenmiş sermayenin nakit olarak karşılanan kısmı,
dikkate alınacaktır.
Sermaye artırımında dikkate alınacak tarih
- Sermaye artırımına ilişkin kararın ticaret siciline tescil edildiği tarihten önce şirketin banka hesabına yatırılan kısmı için tescil tarihi,
- Tescil tarihinden sonra şirketin banka hesabına yatırılan tutarlar için ise şirketin banka hesabına yatırılma tarihi,
nakden taahhüt edilen sermayenin indirime konu edileceği tarih olarak dikkate alınacaktır.
Örnek:
10 Eylül 2018 tarihinde ortaklar tarafından şirketin banka hesabına para yatırılmış; ancak artırıma ilişkin tescil işlemi 5 Ekim 2018 tarihinde yapılmıştır. Bu durumda sermaye artırımında, tescilin yapıldığı 5 Ekim 2018 tarihi dikkate alınacaktır.
Ancak 10 Eylül 2018 tarihinde tescil işlemi yapılmış; ancak para 5 Ekim 2018 tarihinde yatırılmış olsaydı. Sermaye artırımında bu defa paranın yatırılmış olduğu 5 Ekim 2018 tarihi dikkate alınacaktır.
İndirim Tutarının Hesaplamasında Dikkate Alınmayacak Sermaye Artışları
- Sermaye şirketlerine nakit dışındaki varlık devirlerinden kaynaklanan sermaye artışları,
- Sermaye şirketlerinin birleşme, devir ve bölünme işlemlerine taraf olmalarından kaynaklanan sermaye artışları,
(Birleşme, devir ve bölünme işlemleri sonucu artırılan sermaye, indirime konu edilemeyecektir. Ayrıca nakit sermaye artıran ve indirimden faydalanan bir şirketin devir ve bölünme işlemine konu olması durumunda da faiz indirimi son bulacaktır)
- Bilançoda yer alan öz sermaye kalemlerinin sermayeye eklenmesinden kaynaklanan sermaye artışları,
(Özkaynaklar içerisinde yer alan sermaye yedekleri, kâr yedekleri, geçmiş yıl kârları kalemlerinin sermayeye eklenmesi bu indirim kapsamına girmemektedir.)
- Ortaklarca veya ortaklarla ilişkili olan kişilerce kredi kullanılmak veya borç alınmak suretiyle gerçekleştirilen sermaye artışları,
(Sermaye artırımı yapan şirketin, ortağın veya ortaklarla ilişkili olan kişilerin hangi kaynaktan sermaye artırımı yaptığını bilmesini gerekmektedir.
Kurumlar Vergisi Tebliğin’de konuya ilişkin olarak “Ortalardan alacaklar” hesabı üzerinden örnek verilmiş. Şirkete borcu olan ortak tarafından yerine getirilecek sermaye artırımı taahhüdünün, ilgili borç ödenmedikçe, indirimde dikkate alınmayacağı belirtilmiştir.)
- Şirkete nakdi sermaye dışında hisse senedi, tahvil veya bono gibi kıymetlerin konulması suretiyle gerçekleştirilen sermaye artışları,
- Bilanço içi kalemlerin birbiri içinde mahsubu şeklinde gerçekleştirilen sermaye artışları,
(Tebliğde konuya ilişkin net bir ifade kullanılmamakla birlikte, ortaklara ödeme yapmaksızın, ortakların alacaklarına mahsuben yapılan sermaye artışlarının faiz indirimi kapsamında değerlendirilmeyeceği düşünülmektedir.)
Geçici vergilendirme dönemleri itibarıyla bu indirimden yararlanılması
Sadece 4. geçici vergilendirme dönemi itibarıyla indirimden yararlanılması mümkün bulunmaktadır. Kazancın yetersiz olması nedeniyle ilgili hesap döneminde indirim konusu yapılamayan tutarlar, izleyen hesap dönemine ilişkin geçici vergilendirme dönemlerine ait geçici vergi matrahlarının tespitinde indirim konusu yapılabilecektir.
Her bir hesap dönemi için ayrı ayrı yararlanma
Nakdi sermaye artışının yapıldığı hesap döneminden itibaren başlamak üzere izleyen her bir hesap dönemi için ayrı ayrı indirim uygulamasından yararlanmak mümkündür.
Sermaye azaltımı
İndirimden yararlanan şirketlerin daha sonra sermaye azaltımı yapmaları halinde, nakdi sermaye artışının azaltılan sermaye tutarı kadarlık kısmı için sermaye azaltımına ilişkin kararın ticaret siciline tescil edildiği ayı izleyen aydan itibaren bu indirimden yararlanmaları mümkün bulunmamaktadır.
Öte yandan, nakdi sermaye artışı yapılmadan önce şirketlerin sermaye azaltımına gitmiş olmaları halinde, bu indirimin hesaplanmasında azaltılan sermaye tutarı kadarlık kısım dikkate alınmayacaktır.
İndirim tutarının sonraki dönemlere devri
Nakdi sermaye artışına ilişkin hesaplanan indirim tutarının kazanç yetersizliği nedeniyle matrahın tespitinde indirim konusu yapılamaması halinde, ilgili yılda hesaplanan indirim tutarları herhangi bir endekslemeye tabi tutulmaksızın, müteakip hesap dönemlerine ilişkin matrahın tespitinde indirim konusu yapılabilecektir.
Banka hesabına para yatırıldığına dair Banka Hesap Özeti
Taahhüt edilen sermaye artırımı tutarının nakit olarak şirketin banka hesabına fiilen yatırıldığına ilişkin olarak bu işlemleri içeren ve ilgili banka şubesi tarafından onaylanmış banka hesap özetini kağıt ortamında veya elektronik ortamda ilgili dönem kurumlar vergisi beyannamesi verme süresi içerisinde kurumlar vergisi yönünden bağlı oldukları vergi dairelerine ibraz etmeleri gerekmektedir.
İndirim uygulamasına ilişkin sınırlamalar
- Gelirlerinin %25 veya fazlası şirket faaliyeti ile orantılı sermaye, organizasyon ve personel istihdamı suretiyle yürütülen ticarî, ziraî veya serbest meslek faaliyeti dışındaki faiz, kâr payı, kira, lisans ücreti, menkul kıymet satış geliri gibi pasif nitelikli gelirlerden oluşan sermaye şirketleri için indirim oranı % 0 olarak uygulanacaktır.
- Aktif toplamının %50 veya daha fazlası bağlı menkul kıymetler, bağlı ortaklıklar ve iştirak paylarından oluşan sermaye şirketleri için indirilebilecek tutarın hesaplanmasında indirim oranı %0 olarak uygulanacaktır. (Holding tarzı şirketler için)
- Artırılan nakdi sermayenin başka şirketlere sermaye olarak konulan veya kredi olarak kullandırılan kısmına tekabül eden tutarla sınırlı olmak üzere indirilebilecek tutarın hesaplanmasında indirim oranı % 0 olarak uygulanacaktır.
- Arsa ve arazi yatırımı yapan sermaye şirketlerinde arsa ve arazi yatırımına tekabül eden tutarla sınırlı olmak üzere indirilebilecek tutarın hesaplanmasında indirim oranı % 0 olarak uygulanacaktır.
- 01.07.2015 tarihine kadar olan dönemde, sermaye azaltımına gidilmiş olması halinde, azaltılan sermaye tutarına tekabül eden miktarla sınırlı olmak üzere indirilebilecek tutarın hesaplanmasında indirim oranı %0 olarak uygulanacaktır.
Kurum kazancından indirilebilecek tutarın hesaplanması
İndirim uygulamasında, artırılan sermayenin hesap dönemi içerisinde ortaklarca nakit olarak ödendiği (Nakden taahhüt edilen sermayenin, sermaye artırımına ilişkin kararın ticaret siciline tescil edildiği tarihten önce şirketin banka hesabına yatırılan kısmı için tescil tarihinin içinde bulunduğu) ay kesri tam ay sayılmak suretiyle, yılın kalan süresi için kıst dönem esasına göre indirim tutarı hesaplanacaktır.
İndirim tutarının hesaplanması aşağıdaki şekilde olacaktır:
İndirim tutarı = Nakdi sermaye artışı x Ticari krediler faiz oranı x İndirim oranı x Süre
(İndirim uygulamasında dikkate alınacak faiz oranı yıllık olarak Kurumlar Vergisi Kanunu Sirkülerinde açıklanmaktadır)
(Genel indirim oranı %50 olarak belirlenmiştir, ancak halka açık şirketlerde indirim oranı %75 ve %100 olarak uygulanacaktır)
(Süre, ticaret siciline tescil edilen sermaye artırımının nakit olarak karşılanan kısmının şirketin banka hesabına yatırıldığı tarihin içinde bulunduğu (Nakden taahhüt edilen sermayenin, sermaye artırımına ilişkin kararın ticaret siciline tescil edildiği tarihten önce şirketin banka hesabına yatırılan kısmı için tescil tarihinin içinde bulunduğu) aydan hesap döneminin sonuna kadar olan ay sayısının 12 aya olan oranını ifade eder.)
Nakdi Sermaye Artırımında Vergi İndirimi Uygulaması ile İlgili Örnekler :
Örnek 1
08.08.2017 tarihli genel kurul kararı ile Deniz A.Ş.’nin sermayesinin 1.000.000 TL artırılmasına karar verilmiş ve bu tutarın %50’i olan 500.000 TL 15.08.2017 tarihinde ortaklarca şirketin banka hesabına yatırılmıştır. Söz konusu genel kurul kararı 15.09.2017 tarihinde ticaret siciline tescil ettirilerek sermaye taahhüdünün kalan 500.000 TL’si nakit olarak 20.10.2017 tarihinde ortaklarca şirketin banka hesabına yatırılmıştır.
(Deniz A.Ş.’nin indirim tutarının hesaplanmasında dikkate alacağı indirim oranı %50’dir.)
(2017 yılı sonu itibarıyla TCMB tarafından açıklanan ticari krediler faiz oranı %17,06’dır.)
500.000 TL ortaklarca şirketin banka hesabına 15.08.2017 tarihinde yatırılmış olmasına rağmen Genel kurul kararı 15.09.2017 tarihinde ticaret siciline tescil ettirildiği için sermaye artışının ilk %50’lik kısmı için dikkate alınacak tarih 15.09.2017 olacaktır. (süre 4 ay)
Sermaye artışının ikinci %50’lik kısmı için dikkate alınacak tarih ise şirketin banka hesabına para yatırılan 20.10.2017 tarihi olacaktır. (süre 3 ay)
İndirim tutarı = Nakdi sermaye artışı x Ticari krediler faiz oranı x İndirim oranı x Süre
= 500.000 x %17,06 x 0,50 x (4/12) + 500.000 x %17,06 x 0,50 x (3/12)
= 14.216,66 + 10.662,5
= 24.879,16
Deniz A.Ş. 2017 hesap dönemine ait kurumlar vergisi matrahının tespitinde 24.879,16 TL’lik tutar için indirim uygulamasından yararlanabilecektir.
Örnek 2
01.02.2017 tarihli genel kurul kararı ile Maden A.Ş.’nin sermayesinin 1.000.000 TL artırılmasına karar verilmiş ve bu tutarın %100 olan 1.000.000 TL 15.04.2017 tarihinde ortaklarca şirketin banka hesabına yatırılmıştır. Söz konusu genel kurul kararı 15.03.2017 tarihinde ticaret siciline tescil ettirilmiştir.
(Maden A.Ş.’nin indirim tutarının hesaplanmasında dikkate alacağı indirim oranı %50’dir.)
(2017 yılı sonu itibarıyla TCMB tarafından açıklanan ticari krediler faiz oranı %17,06’dır.)
Genel kurul kararı 15.03.2017 tarihinde ticaret siciline tescil ettirilmesine rağmen 1.000.000 TL ortaklarca şirketin banka hesabına 15.04.2017 tarihinde yatırıldığı için hesaplamada dikkate alınacak tarih 15.04.2017’dir. (süre 9ay)
İndirim tutarı = Nakdi sermaye artışı x Ticari krediler faiz oranı x İndirim oranı x Süre
= 1.000.000 x %17,06 x 0,50 x (9/12)
= 63.975
Maden A.Ş. 2017 hesap dönemine ait kurumlar vergisi matrahının tespitinde 63.975 TL’lik tutar için indirim uygulamasından yararlanabilecektir.
Örnek 3
22.12.2015 tarihli genel kurul kararı ile (C) A.Ş.’nin sermayesinin 12.000.000 TL artırılmasına karar verilmiş ve bu tutarın %25’i olan 3.000.000 TL 29.12.2015 tarihinde ortaklarca şirketin banka hesabına yatırılmıştır. Söz konusu genel kurul kararı 13.01.2016 tarihinde ticaret siciline tescil ettirilerek sermaye taahhüdünün kalan 9.000.000 TL’si nakit olarak 29/1/2016 tarihinde ortaklarca şirketin banka hesabına yatırılmıştır.
( C A.Ş.’nin indirim tutarının hesaplanmasında dikkate alacağı indirim oranı %50 olup 2016 yılı sonu itibarıyla TCMB tarafından açıklanan ticari krediler faiz oranı %10’dur.)
Sermaye artırımına ilişkin karar her ne kadar 2015 hesap döneminde alınmış olsa da bu kararın ticaret siciline tescili 13.01.2016 tarihinde gerçekleştirildiğinden, taahhüt edilen sermayenin 29.12.2015 tarihinde şirketin banka hesabına yatırılmış olan %25’lik kısmı için 2015 hesap dönemi itibarıyla indirimden faydalanılması mümkün bulunmamaktadır.
Öte yandan, sermaye artırımına ilişkin karar Ocak 2016 döneminde ticaret siciline tescil edildiğinden ve sermaye taahhüdünün kalan kısmının tamamı da bu dönemde ortaklarca şirketin banka hesabına yatırılmış olduğundan, 2016 hesap dönemine ait kurumlar vergisi matrahının tespitinde (C) A.Ş., sermayesinin nakden artırılan tutarının tamamı üzerinden indirim uygulamasından faydalanabilecektir.
İndirim tutarı = Nakdi sermaye artışı x Ticari krediler faiz oranı x İndirim oranı x Süre
= 12.000.000 TL x 0,10 x 0,50 x (12/12)
= 600.000 TL
(C) A.Ş. 2016 hesap dönemine ait kurumlar vergisi matrahının tespitinde 600.000 TL’lik tutar için indirim uygulamasından yararlanabilecektir.
Örnek 4
(B) A.Ş.’nin sermayesinin nakdi olarak 6.000.000 TL artırılmasına ilişkin 15.07.2015 tarihinde karar alınmış olup şirket ortaklarından Bay (F)’nin taahhüt ettiği tutar 2.000.000 TL, Bay (K)’nın taahhüt ettiği tutar ise 4.000.000 TL’dir. Taahhüt edilen tutarların %25’i olan 1.500.000 TL 30.07.2015 tarihinde ortaklar tarafından şirketin banka hesabına yatırılmış ve daha sonra sermaye artırım kararı 03.08.2015 tarihinde ticaret siciline tescil ettirilmiştir. Şirket ortağı Bay (F) taahhüt ettiği sermayenin kalan kısmı olan 1.500.000 TL’yi, sermaye artırımına ilişkin kararın tescil tarihinden sonra, 06.08.2015 tarihinde, şirketin diğer ortağı Bay (K) ise taahhüt ettiği sermayenin kalan 3.000.000 TL’lik kısmını 09.11.2015 tarihinde şirketin banka hesabına yatırmıştır. (B) A.Ş.’nin yararlanabileceği indirim oranı % 50 olup 2015 yılı sonu itibarıyla TCMB tarafından açıklanan ticari krediler faiz oranı % 10’dur.
Sermaye artırımına ilişkin kararın ticaret siciline tescil edildiği tarihten önce (B) A.Ş.’nin banka hesabına yatırılan sermaye taahhüdünün % 25’lik kısmı için bu kararın tescil tarihi olan 03.08.2015 tarihi esas alınmak suretiyle indirimden faydalanılması mümkündür.
Kararın tescil tarihinden sonra ortaklarca şirketin banka hesabına yatırılan sermaye taahhütleri için ise bu tutarların şirketin banka hesabına yatırıldığı tarihler dikkate alınarak indirim tutarı hesaplanacaktır.
Sermaye artırımına ilişkin karar 03.08.2015 tarihinde ticaret siciline tescil ettirildiğinden, taahhüt edilen sermayenin kararın tescil tarihinden önce şirketin banka hesabına yatırılan 1.500.000-TL’lik kısmı için bu aydan itibaren yılsonuna kadar indirim tutarı hesaplanabilecektir.
İndirim tutarı = Nakdi sermaye artışı x Ticari krediler faiz oranı x İndirim oranı x Süre
= 1.500.000 TL x 0,10 x 0,50 x (5/12)
= 31.250 TL
Sermaye artırımına ilişkin kararın ticaret siciline tescil edildiği tarihten sonra, taahhüt edilen sermayenin 1.500.000 TL’lik kısmı Bay (F) tarafından 06.08.2015 tarihinde, kalan 3.000.000 TL’lik kısmı ise şirketin diğer ortağı Bay (K) tarafından 09.11.2015 tarihinde şirketin banka hesabına yatırılmış olduğundan; bu tutarların şirketin banka hesabına yatırıldıkları aylardan itibaren yıl sonuna kadar indirim tutarı hesaplanabilecektir.
Bay (F) tarafından yatırılan tutar için,
İndirim tutarı = Nakdi sermaye artışı x Ticari krediler faiz oranı x İndirim oranı x Süre
= 1.500.000 TL x 0,10 x 0,50 x (5/12)
= 31.250 TL
Bay (K) tarafından yatırılan tutar için,
İndirim tutarı = Nakdi sermaye artışı x Ticari krediler faiz oranı x İndirim oranı x Süre
= 3.000.000 TL x 0,10 x 0,50 x (2/12)
= 25.000 TL
Dolayısıyla, 2015 hesap döneminde 6.000.000 TL’lik sermaye artırımı üzerinden hesaplanan ve kurum kazancının tespitinde dikkate alınacak toplam indirim tutarı (31.250 TL + 31.250 TL + 25.000 TL=) 87.500 TL olacaktır.
Ayrıca, (B) A.Ş. 2016 hesap döneminde sermaye azaltımına gitmediği ve diğer şartları da sağladığı takdirde 6.000.000 TL’lik bu sermaye artırımının tamamı üzerinden 12 ay için indirim tutarı hesaplayabilecektir.